Mevrouw De Coninck: keur onze cao’s goed… en snel !

Minister van Werk Monica De Coninck (Imageglobe)

We werden de afgelopen weken met cijfers overdonderd. En dat zal in de komende maanden niet anders worden. Groei of terugval van de economie, het houdt opiniemakers en politici – al dan niet met vakantie – erg bezig. Nochtans gaat het over cijfers die zich na de komma situeren; - 0,6 procent is minder dan 0,2 procent. Er is geen wiskundige speld tussen te krijgen maar het is wel cijferwerk in de marge, maatwerk van en voor dwergen. Loonsverhogingen van werknemers zitten al jaren in het keurslijf van een nul-komma-niks-debat. Voor 2011 en 2012 was de respectieve wettelijke loonmarge nul procent en 0,3 procent. Dat zijn clenbuterol Contador-cijfers, geen loonsverhogingen.

Laat nu uitgerekend de groep die het over grote cijfers heeft, zich niet tot die na-de-komma-discussie verleiden. Daar klinkt het wat exotischer, rijkelijker en fors ambitieuzer, maar het is verdacht eenvoudig. Grote kapitaalinvesteerders willen een ‘return on investment’ van tien tot vijftien procent, geen gepruts in de marge van de gemiddelde spaarrekening. Als we 100 inleggen willen we over één, maximaal twee jaar 115 terugkrijgen, voor minder doen we het niet. Je hoeft geen rekenwonder te zijn om te weten dat zelfs met een ondertussen ondenkbaar buitensporige groei van twee procent dit niet mogelijk is door een gewone bedrijfsvoering. De begrippen afzetterij en bedrog loeren dan al snel om de hoek.

Zo’n exuberant rendement is dus niet door groei te realiseren maar door diep te snoeien in kosten. Dat kunnen investeringskosten zijn, uitgaven voor bijvoorbeeld nieuwe machines of productietechnieken. Maar het kan ook om lonen gaan. Snoeien in de lonen is iets wat al jaren aan de gang is. Ofwel worden de lonen verminderd, ofwel worden er jobs geschrapt.

Machtiger kapitaal

De hele economische cultuur van hoge rendementen is dus niet gericht op groei, maar op snelle winsten door het mes te zetten in de tewerkstelling en de lonen te verlagen. Zo vergroot het kapitaal zijn macht. Het kapitaal heeft lak en een hekel aan werknemersrechten en aan vakbonden. De macht van de vakbonden verzwakken is daarom een doel op zich geworden. Je ziet die trend niet alleen in Europa maar ook wereldwijd. Er wordt sterk gepleit voor ‘individuele verantwoordelijkheid’ en aangedrongen op individueel in plaats van collectief loonoverleg. Dat is geen toeval maar een weloverwogen strategie.

En ja, ook in België is deze evolutie merkbaar. Honderden cao’s, gesloten in paritaire comités over loon- en arbeidsvoorwaarden voor de periode 2011 en 2012, zijn door de vorige (Joëlle Milquet) en huidige (Monica De Coninck) ministers van Werk nog altijd niet ‘algemeen verbindend verklaard’. Dat betekent dat bedrijven de cao’s niet moeten uitvoeren als ze niet aangesloten zijn bij een werkgeversorganisatie die de overeenkomsten ondertekende.

Precisiebom

Zo’n situatie maakt het voor werkgevers economisch voordelig om zich niet bij een werkgeversorganisatie aan te sluiten en zich zo aan het loonoverleg te onttrekken. Een ongeziene precisiebom onder het sociaal overleg die heel snel moet worden ontmijnd. De motivatie voor deze welbewuste nalatigheid is gebaseerd op de schrik dat Europese instanties daardoor zouden vaststellen dat onze lonen ‘te veel zouden stijgen’. De Europese technocratie als boeman, niet als motor van werknemersrechten.

Over enkele maanden wordt gestart met de gesprekken over nieuwe cao’s voor de periode 2013-2014. De huidige cao’s niet valideren bezorgt de vakbonden een gigantische extra handicap in dat debat. We roepen minister De Coninck op om een einde te maken aan al het getalm.

De vakantie is over en uit: met een nooit geziene ijver zullen we veel werk aanpakken. Die cao’s goedgekeurd krijgen staat vooraan op onze lijst.

Welkom terug uit vakantie!

Ferre Wyckmans
Algemeen Secretaris