In de slipstream van de hypotheekcrisis en daarop volgende bankencrisis in 2008 ontstond het licht euforisch gevoel dat het nooit meer zou worden als vroeger. Aan banden gelegde banken, gemuilkorfde financiële spelers en sterk gereglementeerde financiële markten: het leek haast zo voor het grijpen. Een nooit geziene reeks financiële overheidstussenkomsten en evenveel overdreven hoge bonussen voor CEO’s later moeten we vaststellen dat we opnieuw staan waar het begon. We staan nu voor een schuldencrisis waarbij ingrepen niet meer in het vooruitzicht worden gesteld, maar effectief zullen zijn. En het zal serieus zijn, zo redeneert Europa.
Alsof het ondertussen voor de werknemers al niet serieus was. Een sociale dumping met de meest lamentabele lage lonen in Duitsland heeft de inkomenssituatie van de gemiddelde Duitse werknemer ongemeen hard getroffen. In Frankrijk worden alleen al in het onderwijs tienduizenden banen weggesaneerd. Wie in Engeland nog het universitair inschrijvingsgeld wil kunnen betalen, moet van extreem goeden huize zijn. En in het Zweedse welvaartsparadijs van weleer is ernstig ziek worden een luxe die alleen de rijken zich nog kunnen veroorloven.
Qua loonmatiging in 2011 en 2012 weten de Belgische werknemers wat hun cijfers-na-de-komma-part is. Voor andere inkomensgroepen is het nog wachten op de eerste aanzet van iets wat op een matiging lijkt.
Snoeiharde controle
Inmiddels keurde het Europees Parlement op 28 september een reeks maatregelen goed die hun gelijke evenmin kennen. Onder het mom dat Griekse toestanden moeten vermeden worden komt er een snoeiharde Europese controle van de staatshuishoudens aan. Het is onbegrijpelijk dat een meerderheid in het Europees Parlement zichzelf buiten spel zet. De macht om te controleren en in te grijpen wordt overgedragen aan de Europese Commissie en meer bepaald bij de Europese Commissie voor Economische en Financiële zaken gelegd. ‘Ecofin’ in vakjargon.
U zal niet ten onrechte zoeken naar het begrip ‘sociale zaken’… die deden er in Europa al lang niet toe. Dat wordt nu nog maar eens bevestigd. Want de finale controle op de Belgische en andere nationale overheidsbegrotingen komt zelfs niet meer bij de nationale parlementen te liggen maar bij die Ecofin. Een door het Europees Parlement gelegitimeerde staatsgreep van zaakwaarnemers. Er kunnen sancties worden opgelegd die variëren tussen 0,1 en 0,2 procent van het bruto binnenlands product. Vertaald naar Belgische begrippen betekent 0,1 procent van het BBP een som van zo’n 360 miljoen euro. Geen kleingeld dus.
Loonvorming
Overheidsbegrotingen binnen de perken houden en financiële informatie correct doorgeven? Daar valt mogelijk nog iets voor te zeggen. Maar onze vrees gaat dieper. Zullen de heren – en dames? – van Ecofin voortaan kunnen ingrijpen in de loonvorming? Anders gezegd, zullen zij indexeringsmechanismen als ‘financieel te mijden’ kunnen beoordelen? Het valt ook te vrezen dat Ecofin zich zal moeien met de echte loonsonderhandelingen omdat de loonkosten een invloed hebben op de handels(on)evenwichten met andere landen. Als dat gebeurt, kunnen we niet meer onderhandelen over meer loon of er strijd voor leveren. Loonsverhogingen zullen dan afhangen van wat eurocraten ervan vinden.
Een Europa waar het statistische bureau Eurostat de lijnen uittekent is een fout sociaal Europa. De Europese beslissingnemers, zowel Commissie als Parlement, misten een magistrale kans om aansluiting te vinden bij de verzuchtingen van hun burgers en meer bepaald die van de werknemers.
De saneringen, bezuinigingen en ‘straf-boven-straf’-maatregelen die worden aangekondigd en uitgevoerd raken niet aan de fundamentele werking van een superliberale markt. Ze raken wel de terreinen die werknemers treffen. Eens te meer is het woord ‘sociaal’ geschrapt uit de Europese woordenschat. Als er in de komende periode weer over ‘de kloof tussen de Europese politiek en de burgers’ wordt gesproken, hebben de Europese politici alleen naar zichzelf te kijken.
De LBC-NVK is actief in diverse Europese vakbondsfederaties en samen met het ACV – en de andere Belgische bonden – in het Europees Vakverbond. Werk dat de komende maanden en jaren nog meer inzet zal vergen en aan belang zal winnen. Tegenmacht ontwikkelen, er zit niks anders op.
Ferre Wyckmans
Algemeen secretaris
Geen opmerkingen:
Een reactie posten