Byebye Sweden

Zaterdag 18 april. Het grote avontuur zit er bijna op. Of liever, dit avontuur is voorbij. Het echte avontuur moet nog maar beginnen.

Twee weken Zweden leerden ons veel over het Zweedse model en de mensen die ermee werken en leven. Lucky basterds zou men ons kunnen noemen (maar nooit in ons gezicht). We spraken met Zweden op alle niveaus van de samenleving: van gepensioneerden, werklozen, studenten, blauwe en witte boordenwerknemers, tot topmensen van de vakbonden, de openbare dienst voor arbeidsbemiddeling, de stakingsbemiddelingsdienst en het gerecht. We zaten op de sofa bij rechters van het Hof van Cassatie en aten koffiekoeken met de rechter die komende week uitspraak zal doen in de beruchte Laval-case van het Hof van Justitie.

What the fuck…, hoor ik u al beleefd denken. Een tijdje geleden had ik wellicht hetzelfde gedacht: wat is de relevantie van het Zweedse model voor ons?

Je kan focussen op de details. Wellicht vinden we dan wel enkele elementen van het Zweedse model die we op een volgende IPA eens op tafel kunnen gooien (bv. 480 dagen ouderschapsverlof per kind; videoconferences in plaats van uren filerijden;…).

Je kan ook focussen op de grote lijnen. Het belang van solidariteit over de vakbondsgrenzen heen; de keuze voor individuele loononderhandelingen (met al zijn voor- en andelen); de diepgewortelde afkeer voor centrale regelgeving;…

Je kan de verschillen beklemtonen, of je kan op zoek gaan naar de overeenkomsten.

De beste les van deze trip is wellicht het inzicht dat de schoonheid van Europa wellicht haar verscheidenheid is. Maar de kracht van Europa, althans van een Europa dat sociaal wil zijn, is zonder twijfel de band tussen haar mensen. Gewone mensen met gelijkaardige bestrevingen, zin voor humor, en behoefte aan kameraadschap.

Vakbonden zijn niet uit de tijd. Ze kunnen mensen weerbaar maken. Maar vooral, ze kunnen mensen bij mekaar brengen. Zweden en Belgen. Belgen onder elkaar. Jong en minder jong. Bleek en minder bleek.